در این مقاله از آرنگنامه به بررسی اهمیت حفظ بهداشت در محیط کار و نیز راهکارهای آن می‌پردازیم. این عوامل شامل همه فاکتور‌‌هایی است که به دلیل می‌توانند سلامت انسان در محیط کار را به خطر بیاندازند.
بهداشت حرفه‌ای در محل کار
بهداشت حرفه‌ای در محل کار عبارت است از علم و هنر پیش بینی، شناسایی، ارزشیابی و کنترل فاکتورها و عوامل استرس زای ناشی از محیط کار که می توانند باعث بیماری، آسیب به سلامتی یا ناراحتی خاص در میان کارگران گردند.
این علم در راستای کاهش مرگ و میر و ناتوانی های دایمی و موقت ناشی از حوادث شغلی و نیز پیشگیری از بروز بیماری های شغلی، تلاش می کند.
هدف‌های بهداشت حرفه‌ای
برخی از هدف هایی که این علم دنبال می کند عبارتند از :
- کاهش حوادث شغلی
- پیشگیری از بیماری های شغلی
- پیشگیری از حوادث ناشی از کار
- مطابقت محیط کار با توانایی ها و محدودیت های انسان
- تأمین، حفظ و ارتقاء سطح سلامت جسمانی ، روانی و اجتماعی افراد
- بهسازی محیط کار و حذف یا کاهش عوامل زیان آور محیط
- انتخاب فرد مناسب برای شغل و محیطی که از نظر جسمی و روانی، توانایی انجام آن را دارد. برنامه های مربوط به تغذیه کارگران
عامل‌های زیان آور در محیط کار
- عامل های زیان آور فیزیکی، شامل:
سرما، گرما، صدا، ارتعاش، نور، فشار هوا، تشعشع، جریان الکتریسیته، میدان های مغناطیسی و … - عامل های زیان آور شیمیایی، شامل:
مواد شیمیایی ( گرد وغبار، گازها و بخارها، حلال ها و …) - عامل های مکانیکی، شامل:
ایمنی ماشین ها و محیط کار، عدم توجه به دستورالعمل سازنده ماشین ، خرابی دستگاه و … - عامل های زیان آور بیولوژیکی، شامل:
ویروس ها، قارچ ها، باکتری ها، انگل ها و …. - عامل های زیان آور ارگونومیکی، شامل:
حمل و نقل دستی بار، وضعیت نامناسب بدن در هنگام کار، عدم تناسب فرد با کار، نوبت کاری، استرس و ….
همچنین بخوانید: با مرتب کردن محیط کار کارایی خود را بالاتر ببرید
راهکارهای کنترل صدا در محیط کار
اگر به کنترل سر و صدا در محیط‌های کاری نیاز دارید، چندین کار می‌توانید انجام دهید:
- کاهش صدای زنگ تلفن راهکار ساده ای برای کم کردن سروصدای خارجی است.
- از مواد جاذب صدا استفاده کنید که شامل پنل‌های دیوار، پنل‌های سقف و پنجره‌های تقسیم کننده می‌شود.
- از پنجره های دوجداره استفاده کنید تا سرو صدای ناشی از مکالمه ها را کاهش دهید.
- از تجهیزات تولید کننده سر و صدا در جایی که به تمرکز نیاز دارید ، فاصله بگیرید.
- وسایل پر سروصدا مثل پرینتر یا دستگاه فتوکپی را جدا کنید و آن‌ها را در یک اتاق جدا قرار دهید.
- تجهیزاتی را انتخاب کنید که کمترین میزان سروصدا را با بیشترین کارایی داشته باشند.
بهداشت حرفه‌ای در محل کار: گرما و سرما
گرما در محیط کار
منابع تولید حرارت در محیط کار عبارتند از: ماشین ها و ابزار، فرایندهای تولید، تابش خورشید، سیستم های روشنایی مصنوعی، شرایط جوی خارج از محیط کار و …
عوارض ناشی از گرما
این عوارض عبارتند از:
- اختلال های عصبی و روانی، شامل بی علاقگی نسبت به کار، کاهش بازده کاری، اختلال در قضاوت، افزایش تعداد اشتباه و …
- ضعف، خستگی، خواب آلودگی و بی حالی، رنگ پریدگی، گیجی و کاهش فشار خون
- گرمازدگی، بعد از فعالیت شدید در محیط های خیلی گرم، همراه با بیهوشی، نبض تند، و …
- عطش فراوان
- کم شدن مقدار ادرار
- و ….
امروزه مطلوبترین اندازه دما برای زندگی را ۲۳ تا ۲۵ درجه سانتیگراد می‌دانند که از نظر شرایط محیطی، با رطوبت ۵۰ درصد و جریان هوای نزدیک به ۱۰ سانتی متر در ثانیه، همراه باشد.
سرما در محیط کار
کارگرانی که در فضای باز کار می کنند نظیر کارگران کشاورزی، راه سازی، جنگل بانی، کارگران ساختمانی و کارگران سردخانه ها، در معرض سرما قرار دارند.
واکنش های فیزیولوژیک بدن در برابر سرما، عبارتند از :
- انقباض رگ های محیطی
- لرز عمومی
عوارض ناشی از سرما، شامل موارد ذیل است:
- کهیر
- سرخی
- سرما زدگی
تدابیر حفاظتی در برابر سرما
تدابیر حفاظتی برای کاهش تاثیرهای سوء ناشی از سرما عبارتند از:
- کم کردن ساعت های مواجهه با سرما
- استفاده از اتاقک های مخصوص و گرم
- استفاده از چادر مخصوص برای کارهای ساختمانی
- تنظیم برنامه کار و استراحت
- استفاده از نوشیدنی و غذاهای گرم
- عدم استفاده از افراد مبتلا به اختلال های عروقی، دارای سابقه سرما زدگی، معتاد و …
بهداشت حرفه‌ای در محل کار:روشنایی
روشنایی مناسب، موجب تاثیرهای مثبت ذیل خواهد شد:
- حفاظت بیشتر بینایی کارکنان
- کاهش عامل‌های ایجاد خستگی
- کاهش فشار ناشی از روشنایی غیر کافی
- پیشگیری از حوادث ناشی از کار
ویژگی های روشنایی مناسب عبارتند از:
- نور کافی باشد.
- از نظر توزیع، مطلوب باشد.
- درخشندگی سطوح، باعث ناراحتی چشم نشود.
- سایه‌های مزاحم ایجاد نشود.
عوارض ناشی از روشنایی نامطلوب عبارتند از :
- خیرگی و خستگی چشم
- سردرد
- سرگیجه
- ایجاد فشار در چشم
- ضعف بینایی
- کاهش کارایی و بهره وری
- افزایش حوادث و بیماری‌های اسکلتی و عضلانی
- بی میلی نسبت به انجام کار
- و….
بهداشت حرفه‌ای در محل کار: گرد و غبار
گرد و غبار در محیط کار، در فرآیندهایی مانند خرد کردن، مته کردن، ساییدن، منفجر کردن و … تولید می‌شود.
برخی از مواد، دارای گرد و غبارهایی هستند که می‌توانند روی افراد، اثرهای گوناگونی ایجاد کنند .
عوارض گرد و غبار، به جنس غبار، اندازه ذرات، طول مدت استنشاق و حساسیت فردی بستگی دارد.
