بانک داری الکترونیک چیست؟
تعریف بانک داری الکترونیک در دیدگاه صاحب نظران و متخصصان سیستم بانکی، به شرح ذیل است:
- بانک داری الکترونیکی، عبارت از فراهم آوردن امکاناتی برای کارکنان در جهت افزایش سرعت و کارایی آن‌ها در ارایه خدمات بانکی در محل شعبه و فرآیندهای بین شعبه ای و بین بانکی در سراسر دنیا
- بانک داری الکترونیک، استفاده از فن آوری‌های پیشرفته نرم افزاری و سخت افزاری مبتنی بر شبکه و مخابرات، برای تبادل منابع و اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی است که می‌تواند باعث حذف نیاز به حضور فیزیکی مشتری در شعبه‌های بانک‌ها شود.
هدف‌های توسعه بانک داری الکترونیک
این هدف‌ها عبارتند از:
- کاهش یا حذف الزام نیاز حضور فیزیکی افراد در شعبه
- کاهش وابستگی مبادله‌های روزانه به ابزارهای پرداخت کاغذی، مانند اسکناس و انواع چاپ
- کاهش هزینه‌های مربوط به چاپ، نشر و نقل و انتقال اسکناس
- اشاعه ابزار پرداخت الکترونیکی
- اشاعه تجارت الکترونیکی
راهکارهای حرکت از نظام بانکی سنتی به سوی بانک داری الکترونیکی
این راهکارها عبارتند از:
- توسعه طرح‌های مطالعاتی و نیاز سنجی
- گزینش و پیاده سازی فن آوری
- توسعه منابع دانش انسانی
- تشویق، ترغیب و جلب اعتماد عمو‌می
- توجه به گسترش ک‌می‌و کیفی خدمات
- توجه به گسترش خدمات بی محدودیت در زمان و مکان
- تطابق و حمایت از سایر ارگان‌های اقتصادی که در جهت بهره گیری از سامانه‌های نوین در ساختار خود هستند؛ مانند خدمات گمرکی، پستی و تجاری
- باز مهندسی سامانه‌های سازمانی و بخصوص سامانه‌های مدیریت ارتباط مشتریان
جنبه‌های تشکیل دهنده بانک داری الکترونیک
بانک داری الکترونیک به عنوان یکی از مهم ترین زیر شاخه‌های کسب و کار الکترونیکی، از دو جنبه بسیار مهم تشکیل یافته است:
- توسعه خدمات الکترونیکی در شعبه
- توسعه خدمات الکترونیکی در وب با استفاده از فن آوری اینترنت
آن چه که بیش از هر چیز در این سال‌ها مشهود بود، تلاش بانک‌ها برای ارتقا خدمات بانک داری الکترونیکی بر مبنای خدمات تحت وب و ابزارک‌های الکترونیکی بود.
بسیاری از بانک‌ها، اینترنت بانک‌های خود را ارتقا دادند و بسیاری دیگر نیز با توسعه نرم افزارهای تلفن همراه، تلاش کردند تا راه‌حل‌های ساده‌تری را برای کارهای بانکی، پیش پای مشتریان قراردهند.
زیر ساخت‌ها و بسترهای مورد نیاز برای توسعه بانک داری الکترونیک
برای توسعه بانک داری الکترونیک، باید زیرساخت‌های ذیل اجرا و پیاده شوند:
- زیر ساخت ارتباطی
- زیر ساخت مالی و بانکی
- زیر ساخت حقوقی و قانونی
- زیر ساخت فرهنگی و نیروی انسانی
- زیر ساخت نرم افزاری و امنیتی
بانک داری متمرکز، راه حل جامع بانک داری الکترونیکی
بانک داری متمرکز، راهکارهای اتصال و ایجاد ارتباط بین تما‌می‌سامانه‌های بانکی که به صورت جزیره ای کار می‌کنند، را ارایه می‌کند .
سوییفت چیست؟
سوییفت، انجمن ارتباط مالی بین بانکی جهانی است و مرکز آن در کشور بلژیک می‌باشد و به صورت موسسه و به شکل تعاونی فعالیت می‌کند. سوییفت، شبکه بین المللی ارتباط مالی بین بانکی است که تسهیلات و خدمات ویژه ای را از طریق مراکز رایانه ای در سراسر دنیا ارایه می‌دهد.
لازم به ذکر است بانک‌های عضو در سوییفت، دارای سهام هستند و در سود موسسه سهیم می‌باشند.
خدمات شبکه سوییفت
خدمات موجود در سوییفت، شامل موارد ذیل است:
- حواله‌های بانکی
- حواله‌های بدهکار- بستانکار
- صورت حساب‌های بانکی
- معامله‌ها و تبدیل ارز
- بروات
- اعتبارهای اسنادی
- معامله‌های سهام بین بانک‌ها
- گزارش مانده و تراز حساب‌ها
- تسویه حساب مبلغ‌های کوچک و بزرگ
بانک داری الکترونیکی بین بانکی در سطح ملی
مبادله‌های بانکی در سطح ملی، به دو گروه عمده زیر تقسیم می‌شوند :
۱ – مبادله‌هایی که باید در یک فاصله کوتاه (۱۰ تا ۱۵ دقیقه ) انجام شود . این مبادله‌ها از نوع بین بانکی فوری هستند .
۲ – مبادله‌هایی که ضرورت انجام آن‌ها در یک فاصله زمانی کوتاه وجود ندارد.
در بانک داری الکترونیکی، برای هر دو گروه مبادله‌ها، یک یا چند سامانه طراحی و اجرا شده است. این سامانه‌ها عبارتند از:
- سامانه ACH
- سامانه RTGS
- سامانه SSSS
- سامانه خرید و فروش اوراق بهادار
بانک داری الکترونیکی درون بانکی
این نوع بانک داری، شامل استفاده از سامانه‌های مکانیزه ای است که در درون شبکه یک بانک و به منظور تسهیل در انجام امور داخلی بانک، ایجاد می‌شوند .
به طور کلی این سامانه‌ها به سه دسته زیر تقسیم بندی می‌شوند :
- سامانه‌های شعبه، شامل سامانه ریالی و ارزی
- سامانه‌های موجود در مناطق
- سامانه‌های اداره‌ها
