مهارت ارتباط موثر: ارتباط کلامی

در مقالات قبل مقدمه‌ای راجع به ارتباط موثر داشتیم و ارتباط را تعریف کردیم. در این مقاله از آرنگنامه می‌خواهیم نوع ارتباط کلامی را بررسی کنیم.

نقش واژگان در ارتباط کلامی

واژه­‌ها در رساندن پیام به دیگران، تاثیر فراوانی دارند. بنابراین باید از به کار بردن کلمات بر حسب عادت و بدون اندیشه خودداری شود. بیان الفاظی دلپذیر و موزون، موجب می­‌شود که مخاطب با متانت گوش فرا داده و تأثیر صحبت شما بسیار بیش تر شود.

اما عبارت مغرضانه و کینه­‌جویانه عموماً خشم طرف مقابل را برمی‌­انگیزد و او را به جبهه‌­گیری وا می‌دارد و در نهایت، روابط را به خصومت، تعارض و سرانجام به جنجال می‌کشاند.

الگوی انتخاب جمله‌های مناسب

به‌­طور کلی، در ارتباط کلامی‌ باید جمله‌هایی را انتخاب کرد که در الگوی زیر بگنجد:

• صریح ، کوتاه ، مؤدبانه، صحیح و پر محتوا

تحقیق ها نشان می‌­دهند که آدمی ‌تنها می­‌تواند بین ۵ تا ۹ نکته را در آن واحد به ذهن بسپارد. پس پیام خود را باید تا آن­جا که ممکن است، کوتاه و کامل بیان کنید.

شنیدن، گفتن، خواندن و نوشتن، مهارت­‌های چهارگانه ارتباط کلامی‌ هستند.

مهارت‌های سخن گفتن و شنیدن اهمیت بسیاری نسبت به دیگر مهارت‌ها دارند. 

نکته های مورد توجه در شروع صحبت

در شروع صحبت، توجه به نکته‌های زیر ضروری است:

انتخاب زمان مناسب برای شروع صحبت:

• ·          هیچ گاه نباید در میان صحبت دیگران، شروع به صحبت کردن نمود. این کار علاوه بر این­که امری خلاف ادب است، باعث کم­رنگ شدن اثر حرف گوینده نیز می­گردد.

اطمینان از آمادگی شنونده برای شنیدن صحبت:

• تنها زمانی که نشانه­‌های آمادگی شنونده، برای گوش دادن به آن­چه گفته می‌­شود در وی دیده شد، باید شروع به صحبت نمود.

در غیر این­صورت، شنونده صدای گوینده را نخواهد شنید، یا ممکن است گفته­ها را به غلط برداشت کند.

دقیق صحبت کردن و شاخ و برگ ندادن به موضوع:

• گاهی اوقات، پرداختن به مسایلی که در حاشیه رخ داده است، آن­قدر به طول می‌­انجامد که موضوع اصلی فراموش می‌شود. صحبت باید کوتاه و با محتوا باشد.

استفاده از مهارت بازخورد برای درک بهتر موضوع:

گوش دادن

یکی دیگر از کلیدهای مهم ارتباطی، گوش ­دادن است. شنونده خوبی بودن، یکی از مهم­ترین راه­‌های برقراری ارتباط مؤثر است. گوش‌­دادن، یعنی این­که برای دیگران و حرف آنان، احترام قایل هستید.

با این حال، سرچشمه بسیاری از مشکلات روزمره، عدم توجه و درک صحیح سخنان دیگران است. چرا که بسیاری اوقات، بدون این­که بدانیم دیگری درباره چه چیزی سخن خواهد گفت، فکر می­کنیم همه چیز را می­دانیم.

اندیشمندان بزرگ بر این باورند که: ” دو باید شنید و یکی باید گفت.”

می‌­توان این­گونه تعبیر کرد که شنیدن، بهره‌­مندی از دانایی تمامی‌ کسانی است که با آن‌ها زندگی می­‌کنیم.

بهره‌­مندی بیش تر از مهارت گوش دادن 

خوب گوش­ کردن، انسان را برای بهتر سخن گفتن آماده می­‌کند. هرچه شنیده‌­ها بیشتر شود، اطلاعات بیشتری به­‌دست می­‌آید. برای بهره­‌مندی بیش­تر از شنیده­‌ها به نکات زیر توجه شود:

فقط به حرف یک گوینده، گوش داده شود.

 گوش دادن همزمان به چند گوینده، باعث سردرگمی ‌خواهد شد.

از قطع کردن حرف دیگران، خودداری شود.

 این کار، هم گوینده را دلگیر می­‌کند و هم نظر دیگران را نسبت به او خدشه­‌دار می­‌سازد.

حرف­‌های گوینده تجزیه و تحلیل شو.

باید پذیرفت که دیگران هم، حق حرف زدن و حرفی برای گفتن دارند.

شنونده باید فعال باشد؛ یعنی صحبت درست گوینده را تأیید نماید.

 می­توانید با حرکات سر، حرف  گوینده را تأیید کنید. از حرکات صورت و چشم خود، همچون با سر تأیید کردن استفاده کنید.

توصیه‌هایی برای بهتر کردن ارتباط کلامی

موانع جنسیتی در ارتباط کلامی

پروفسور روبن گور، استاد دانشگاه پنسیلوانیا درباره اختلاف های زنان و مردان در ایجاد ارتباط کلامی، دارای نظرهای جالبی است:

• مردان در هنگام استراحت، دست کم ۷۰% فعالیت های مغزشان متوقف است. اما همین آزمایش در مورد زنان نشان می‌دهد حتی هنگام استراحت، ۹۰% مغز آنان در حال فعالیت است.
• زنان در تشخیص صدا، برتر از مردان هستند و گوش زنان تیزتر است؛  امّا مردان جهت صدا را بهتر تشخیص می‌دهند.
• مردان برای شنیدن، فقط از نیمکره چپ مغزشان استفاده می‌کنند، در حالی که زنان هر دو نیمکره را به کار می‌گیرند.
• مردان به هنگام صحبت، اگر حرفشان توسط طرف مقابل قطع گردد، سعی می‌کنند صدایشان را بلند تر کرده و یا با سکوت، ناراحتی خود را اعلام می‌کنند.
• مردان فقط گوش می‌دهند اما زنان از حرف زدن لذت می‌برند و به همین دلیل بسیار صحبت می‌کنند.
• دوستان مردان، در کنارشان هستند و دوستی آنان بر موفقیت‌هایشان استوار است، اما دوستان زنان، رو به روی آنان هستند و دوستی‌شان بر تقسیم عواطف و احساسات مبتنی است.