تصمیم‌گیری و حل مساله: شناخت مساله

اگر شما یک مدیر هستید هر روزه باید تصمیم‌های متفاوتی بگیرید و مسائل مختلفی را حل کنید. توانایی تصمیم‌گیری و حل مساله یکی از ضروری‌ترین ویژگی‎‌های یک مدیر است. در این مقاله از آرنگنامه به معرفی گام‌های حل مساله می‌پردازیم.

گام‌های حل مساله

برای تصمیم‌گیری و حل مساله باید ابتدا گام های حل مساله را بشناسیم. گام های حل مساله عبارتند از:

• فهم و شناخت دقیق مساله
• تجزیه و تحلیل مساله
• طراحی و انتخاب روش حل مساله
• پیاده سازی و اجرای روش حل مساله
• بازگشت به عقب

فهم و شناخت دقیق مساله 

در این مرحله، باید درک کاملی از مساله در ذهن ایجاد شود. برای شناخت بهتر مساله، باید سه عامل مهم را در نظر گرفت :

• مقدارهای معلوم و داده شده:
  مقدارهایی هستند که در اختیار دارید و برای رسیدن به پاسخ، باید از آنها استفاده کنید.
• خواسته‌های مساله:
  مشکل‌هایی هستند که باید حل شوند تا به جواب مساله برسید
• عملیات محاسباتی:
  روی مجهول‌ها و داده های موجود انجام می گیرند تا راه حل و جواب مناسب برای مساله بدست آید.

در شناخت مساله در زمان مقایسه وضعیت موجود با وضعیت مطلوب، از پرسش های آغازین (چه، کجا، چه وقت، چگونه و چرا) استفاده می شود.

تجزیه و تحلیل مساله

درباره مساله های دشوار، باید هر مساله به چند زیر مساله کوچکتر تقسیم شود.

سپس هر زیر مساله، دوباره بررسی شود و در صورت دشوار بودن، دوباره به زیر مساله‌های جزیی‌تری تقسیم گردد. این کار تا زمانی ادامه یابد تا کل مساله حل شود.

به طی کردن این مراحل، ” تجزیه و تحلیل مساله” گفته می شود.

مثال

اگر تولید یک اتومبیل را در نظر بگیرید، کار بسیار دشواری است. برای راحت تر شدن کار تولید خودرو، ابتدا اتومبیل به قطعه های کوچک تری مانند موتور، جعبه دنده و … تقسیم می شود. سپس هر قسمت طراحی شده و در نهایت به هم پیوند داده می‌شود. بدین ترتیب یک خودرو یکپارچه تولید می گردد.

طراحی و انتخاب روش حل مساله

در این مرحله، یکی از روش‌های حل مساله ، مناسب با آن انتخاب می‌شود.

بعد از پی بردن به مشکل‌ها و درخواست‌های مساله با استفاده از درکی که از مساله در ذهن ایجاد شده است. سپس با  تجزیه و تحلیل آن‌ها، باید راه‌حل مناسبی برای حل مساله ارایه شود.

همیشه سعی کنید بهترین و کوتاه‌ترین راه حل را پیدا کنید.

مثال

در نظر بگیرید، که باید تعداد اعداد زوج بین ۱ تا ۴۰ را پیدا کنیم .

یک راه حل، این است که اعداد زوج را یکی، یکی بشماریم و در نهایت، به پاسخ مساله برسیم.

ولی راه حل منطقی‌تر این است که با مقایسه اعداد ، خواهیم دید اعداد زوج، یکی در میان قرار می گیرند. پس با تقسیم ۴۰ بر ۲، تعداد اعداد زوج بدست خواهد آمد.

بطور مسلم هر دو راه حل به جواب خواهند رسید؛ ولی راه حل دوم کوتاه تر است و زودتر به نتیجه می رسد.

پیاده سازی و اجرای تصمیم‌گیری و حل مساله

پس از انتخاب روش حل مساله مناسب، آن روش اجرا می‌شود.

مدیران، زمانی می توانند به اجرای موفق یک راه حل امیدوار باشند که خود نسبت به آن راه حل، دیدگاه روشنی داشته باشند.

در این مرحله، برای اجرای راه حل انتخاب شده، باید دو گام را مورد توجه قرار داد:

• استقرار مقدمات لازم، از جمله وجود قانون و دستورالعمل های اجرایی، منابع مالی و پشتیبانی، منابع انسانی مورد نیاز، ساختار و فعالیت های تعریف شده
• پیاده سازی راه‌حل که نیازمند برنامه اجرایی کار است. در حقیقت، راه‌حل در این مرحله، عملیاتی می‌شود.

در مرحله اجرا، عملیات لازم بصورت دقیق تعیین می شود و روش مواجهه با موانع پیش بینی شده، مشخص می‌گردد.

نظارت بر اجرا و ارزیابی نتایج و پیامدها، این اطلاعات را برای سازمان فراهم می سازد که کیفیت اجرای راه حل انتخاب شده چگونه بوده است و چه موانع و ایرادهایی در مسیر اجرا پیدا شده است که باید برطرف گردند.

بازگشت به عقب

پاسخ های بدست آمده از روش حل مساله، با صورت مساله مقایسه می‌شود و یکبار دیگر مراحل بالا تکرار می‌گردد تا اطمینان حاصل شود که انحراف از مسیر رخ نداده باشد.

نکته مهم دیگر ارائه درست این راه حل یافته شده است. برای آشنایی با نکات ارائه مطالب و شیوه‌ی مذاکره می‌توانید این مقاله را بخوانید.